Qui Nhơn
‘Người người chả giò, nhà nhà chả giò’
Chúng ta đa số đã từng nghe qua là chả giò Việt Nam là một món ăn rất thịnh hành ở Hòa Lan, được người bản xứ yêu thích. Thế nhưng không thể hình dung được kỹ nghệ chả giò ở đó lớn mạnh tới cỡ nào cho đến khi tận mắt chứng kiến, vô cùng ấn tượng.
Đến Hòa Lan vào giữa tháng Tư, thời tiết vẫn còn ẩm ướt, có mưa phùn và gió lạnh, chúng tôi được vợ chồng bạn, vừa là đồng hương Quy Nhơn, ưu ái đón tiếp đưa về nhà.
Căn nhà bạn nhỏ xíu, dễ thương như cái chuồng chim bồ câu, sân trước sân sau đều có hoa nở đủ màu xinh xắn.
Căn nhà bạn nhỏ xíu, dễ thương như cái chuồng chim bồ câu, sân trước sân sau đều có hoa nở đủ màu xinh xắn.
Trong lúc để chúng tôi nghỉ ngơi ăn uống sau chuyến bay dài mười mấy tiếng đồng hồ, hai bạn ra cửa hàng buôn bán nốt ngày hôm đó cho xong, rồi đóng cửa nghỉ việc cả tuần để đưa chúng tôi thăm thú cảnh đẹp Hòa Lan.
Bạn thật chu đáo, biết tôi có ý tìm hiểu nên dặn bà hàng xóm cạnh nhà đúng hai giờ trưa qua chở giùm chúng tôi ra chỗ bạn buôn bán gần nhà để coi cho biết, dù đi bộ cũng được nhưng sợ bị lạc. Thị trấn nhỏ này cách Amsterdam khoảng 50 cây số, hiền hòa xinh đẹp, đường sá sạch sẽ. Những con phố nho nhỏ, nhà có kiến trúc cổ xưa, nơi mà phương tiện giao thông phần lớn là dùng xe đạp.
Mỗi ngày cuốn được mấy ngàn cuốn là chuyện thường.
Tới nơi thấy bạn có một xe bán chả giò, kiểu xe thùng, đậu ngay trước lối ra vào một khu thị tứ có nhiều cửa hàng nhỏ, bên trong xe là một thùng lạnh đựng chả giò và một nồi dầu để chiên, phía trước xe đang có nhiều khách sắp hàng mua đứng ăn tại chỗ.
Thời tiết càng lạnh, càng nhiều khách qua đường dừng chân ghé mua.
Thời tiết càng lạnh, càng nhiều khách qua đường dừng chân ghé mua.
Thử hình dung cảnh này: người thở ra khói, chả giò nóng hổi cũng bốc khói, giòn, béo, chấm vào chút sauce chua chua, ngọt ngọt, cay cay thì “đã” biết chừng nào? Bởi vậy, dân bản xứ đâm ghiền món chả giò này, mỗi lần dừng chân “quất” một hơi dăm ba cuốn là chuyện dĩ nhiên.
Việc buôn bán thấy vô cùng đơn giản như đang giỡn. Sáng kéo xe đi, chiều kéo xe về... vậy mà lại kiếm được khối tiền mới là chuyện lạ. Ai không thấy, chỉ nghe nói, chắc không tin!
Việc buôn bán thấy vô cùng đơn giản như đang giỡn. Sáng kéo xe đi, chiều kéo xe về... vậy mà lại kiếm được khối tiền mới là chuyện lạ. Ai không thấy, chỉ nghe nói, chắc không tin!
Một cuốn chả giò bán giá 1 Euro (1.30 usd). Ông đi qua, bà đi lại, mỗi ngày xỉu xỉu cũng bán được trên dưới 500 cuốn, tiền vật liệu chẳng bao nhiêu (nhân bánh phần lớn là rau và bún tàu), tiền mướn chỗ công cộng của chính phủ được biết cũng rẻ rề, tính sơ mỗi ngày kiếm sương sương cũng 200-300 Euro là giá chót.
Xe bán chả giò của người Việt Nam tại Hòa Lan.
Xe bán chả giò của người Việt Nam tại Hòa Lan.
Lại nữa người Việt bản tính chịu thương, chịu khó, vợ chồng mỗi người một xe khác địa điểm đứng bán là chuyện thường ngày ở huyện. Đơn giản tính nhẩm thôi, cũng thấy tiền là tiền. Vậy mà vợ chồng anh bạn tôi những năm trước còn trẻ còn sức, có tới 4-5 xe, mướn người cuốn bánh và đứng bán. Nghĩ tới có phần ghen tị vì thấy anh kiếm được nhiều tiền quá. Giờ thì chắc kiếm dư rồi nên anh dẹp bớt chỉ còn một xe rưỡi, nghĩa là riêng anh một xe bán đầy đủ 6 ngày một tuần, còn xe bà vợ chỉ bán 2 ngày cuối tuần (thứ Sáu, thứ Bảy) mà thôi. Những ngày còn lại, chị ở nhà nghỉ ngơi và dành ra hai ngày để cuốn vài ngàn cuốn chả giò bán cho tuần tới.
Nghề nghiệp mấy chục năm quen tay, có máy cắt rau, vắt rau, máy trộn thịt phù trợ nên cuốn vài ngàn cuốn chả giò với chị là chuyện nhỏ, dễ như ăn ớt... chỉ thiên. Cứ thế ngày đi, tiền đến, túi nặng những tiền là tiền.
Chúng tôi may mắn, có mặt nhằm lúc gần ngày sinh nhật Hoàng Thái Hậu (mẹ của Nữ Hoàng Hòa Lan), một ngày hội lớn, mọi thứ được miễn thuế. Nghe nói hôm đó trường học, công sở đều sẽ đóng cửa, thành phố có tổ chức diễn hành, xe hoa, kèn trống, nhạc xập xình. Mọi người đều đổ ra đường ăn chơi theo truyền thống.
Được biết, hôm đó chả giò sẽ bán đắt hơn tôm tươi. Ngày hội của người dân Hòa Lan này cũng là ngày “lễ vàng - lễ bạc” của giới làm chả giò, nên khi ghé thăm nhà người Việt Nam nào, chúng tôi cũng thấy mọi người lao đầu vào cuốn chả giò. Trên bàn, dưới đất, trong bếp, ngoài vườn đâu cũng chả giò, thật đúng với khẩu hiệu “người người chả giò, nhà nhà chả giò.” Một hình ảnh thật khó tưởng tượng nếu không tận mắt chứng kiến.
Ai gặp nhau cũng hỏi: Cuốn được mấy ngàn cuốn rồi? Câu trả lời nghe cũng long trời lở đất. Người này nói: Tui cuốn được năm ngàn cuốn rồi. Người khác bảo: Tui cuốn được mười ngàn cuốn rồi. Lại hỏi thăm nhau, năm nay bán mấy xe? Vì có nhiều người thấy ham, mướn thêm xe, huy động tất cả người trong nhà hôm đó sẽ dàn trải mọi ngõ ngách để bán.
Chả giò có mặt khắp nơi, đến ngủ nằm mơ cũng thấy... bánh tráng, cà rốt, bún tàu...
Những người không có xe hay địa điểm để bán thì sao? Chỉ cần ở nhà, cuốn bỏ mối cho người ta, giá gốc tính cho mỗi một trăm cuốn là 35 euro. Ngay những người già rảnh rang, chỉ cần lột bánh tráng rời ra cho dễ cuốn, nhanh tay gỡ ngày vài trăm xấp cũng kiếm được khá tiền.
Tất cả cũng nhờ trời thương cho đám dân vong quốc, tha phương cầu thực. Giống như ở Mỹ có nghề móng tay giúp bao nhiêu gia đình sung túc nuôi con ăn học nên người, thì người Việt ở Hòa Lan lại sống hùng sống mạnh với nghề chả giò.
Dù bây giờ đang giai đoạn kinh tế trì trệ, việc buôn bán bị ảnh hưởng, cũng đã chậm đi nhiều, vậy mà chúng tôi là dân sống ở Mỹ lâu năm nhìn thấy còn mê mẩn, huống chi thời kinh tế còn thịnh vượng trước kia thì tiền biết xài sao cho hết ?
Nhìn chung đời sống người Việt ở Hoà lan nếu chịu khó sẽ rất sung túc. Mà ai không chịu khó cũng không sao, chính phủ sẽ giúp đỡ toàn diện từ nhà cửa, y tế, thức ăn, quần áo mùa hè, mùa đông, thậm chí cho cả tiền đi du lịch, nghỉ hè giúp tinh thần đỡ buồn chán. Chính phủ chu đáo lo cho dân từ vật chất tới tinh thần. Chuyện khó tin quá phải không ?
Nước người ta là xã hội tư bản sưu cao thuế nặng, mà sao người dân sung sướng thế? Đến những người tỵ nạn, di dân ăn nhờ ở đậu như người Việt Nam ta mà cũng được hưởng sái, ấm no sung túc một đời.
Có một điều lạ: những ngày ở đó, chúng tôi mỏi mắt cũng không thấy cái gọi là cảnh lẻ loi, cô độc ở xứ người. Cũng như nhìn quanh quất, tìm mãi cũng không thấy cái hình ảnh người bóc lột người thường bị gán cho xã hội tư bản ở đâu cả.
Hòa Lan buổi chiều thường hay mưa, có người bảo xứ này một ngày có đủ bốn mùa, nhưng nhìn đâu chúng tôi cũng thấy không khí trong lành, hoa khoe sắc thắm, thấy phố, thấy nhà. Không như những câu thơ của thi sĩ Trần Dần, khi bước đi trên chính quê hương mình đã không thấy gì cả, chỉ thấy có một điều mà không tiện viết ra ở đây! Vậy thì tốn bao nhiêu xương máu và nước mắt để đốt cháy, thui chột cả một thế hệ tuổi trẻ, lót đường đi tới “Xã Hội Chủ Nghĩa Cộng Sản” để làm gì nhỉ?
Được biết, hôm đó chả giò sẽ bán đắt hơn tôm tươi. Ngày hội của người dân Hòa Lan này cũng là ngày “lễ vàng - lễ bạc” của giới làm chả giò, nên khi ghé thăm nhà người Việt Nam nào, chúng tôi cũng thấy mọi người lao đầu vào cuốn chả giò. Trên bàn, dưới đất, trong bếp, ngoài vườn đâu cũng chả giò, thật đúng với khẩu hiệu “người người chả giò, nhà nhà chả giò.” Một hình ảnh thật khó tưởng tượng nếu không tận mắt chứng kiến.
Ai gặp nhau cũng hỏi: Cuốn được mấy ngàn cuốn rồi? Câu trả lời nghe cũng long trời lở đất. Người này nói: Tui cuốn được năm ngàn cuốn rồi. Người khác bảo: Tui cuốn được mười ngàn cuốn rồi. Lại hỏi thăm nhau, năm nay bán mấy xe? Vì có nhiều người thấy ham, mướn thêm xe, huy động tất cả người trong nhà hôm đó sẽ dàn trải mọi ngõ ngách để bán.
Chả giò có mặt khắp nơi, đến ngủ nằm mơ cũng thấy... bánh tráng, cà rốt, bún tàu...
Những người không có xe hay địa điểm để bán thì sao? Chỉ cần ở nhà, cuốn bỏ mối cho người ta, giá gốc tính cho mỗi một trăm cuốn là 35 euro. Ngay những người già rảnh rang, chỉ cần lột bánh tráng rời ra cho dễ cuốn, nhanh tay gỡ ngày vài trăm xấp cũng kiếm được khá tiền.
Tất cả cũng nhờ trời thương cho đám dân vong quốc, tha phương cầu thực. Giống như ở Mỹ có nghề móng tay giúp bao nhiêu gia đình sung túc nuôi con ăn học nên người, thì người Việt ở Hòa Lan lại sống hùng sống mạnh với nghề chả giò.
Dù bây giờ đang giai đoạn kinh tế trì trệ, việc buôn bán bị ảnh hưởng, cũng đã chậm đi nhiều, vậy mà chúng tôi là dân sống ở Mỹ lâu năm nhìn thấy còn mê mẩn, huống chi thời kinh tế còn thịnh vượng trước kia thì tiền biết xài sao cho hết ?
Nhìn chung đời sống người Việt ở Hoà lan nếu chịu khó sẽ rất sung túc. Mà ai không chịu khó cũng không sao, chính phủ sẽ giúp đỡ toàn diện từ nhà cửa, y tế, thức ăn, quần áo mùa hè, mùa đông, thậm chí cho cả tiền đi du lịch, nghỉ hè giúp tinh thần đỡ buồn chán. Chính phủ chu đáo lo cho dân từ vật chất tới tinh thần. Chuyện khó tin quá phải không ?
Nước người ta là xã hội tư bản sưu cao thuế nặng, mà sao người dân sung sướng thế? Đến những người tỵ nạn, di dân ăn nhờ ở đậu như người Việt Nam ta mà cũng được hưởng sái, ấm no sung túc một đời.
Có một điều lạ: những ngày ở đó, chúng tôi mỏi mắt cũng không thấy cái gọi là cảnh lẻ loi, cô độc ở xứ người. Cũng như nhìn quanh quất, tìm mãi cũng không thấy cái hình ảnh người bóc lột người thường bị gán cho xã hội tư bản ở đâu cả.
Hòa Lan buổi chiều thường hay mưa, có người bảo xứ này một ngày có đủ bốn mùa, nhưng nhìn đâu chúng tôi cũng thấy không khí trong lành, hoa khoe sắc thắm, thấy phố, thấy nhà. Không như những câu thơ của thi sĩ Trần Dần, khi bước đi trên chính quê hương mình đã không thấy gì cả, chỉ thấy có một điều mà không tiện viết ra ở đây! Vậy thì tốn bao nhiêu xương máu và nước mắt để đốt cháy, thui chột cả một thế hệ tuổi trẻ, lót đường đi tới “Xã Hội Chủ Nghĩa Cộng Sản” để làm gì nhỉ?
Muốn xem thêm nhiều hình ảnh về chuyện chả giò ở Hòa Lan, quý độc giả có thể vào www.quinhon11.com
