10 Tháng Mười Một 2015, Hồ Văn Xuân Nhi/Sống Magazine

Nối tiếp bài viết về đề tài cuộc tranh cử dân biểu liên bang địa hạt 46 California, của người viết đã đăng trên trang báo này, số báo 220, bài viết lần này tiếp tục phân tích về câu chuyện của các ứng cử viên đảng Dân Chủ đang nỗ lực tranh đua thay thế cho dân biểu đương nhiệm Loretta Sanchez , người đang ra tranh cử chức thượng nghị sĩ liên bang vào năm 2016. Điều đáng chú ý, trong giới chính trị quận Cam đang có những lời đồn đải nghi ngờ về hai ứng cử viên: Bảo Nguyễn và Jordan Brandman.


Thị Trưởng Garden Grove Bảo Nguyễn.

Giới quan sát chính trị và truyền thông Hoa Kỳ đang ngờ vực, cả hai ứng cử viên này không thực sự tranh cử để thắng chức dân biểu liên bang, mà ứng cử để tạo thêm tên tuổi và quỹ tài chính vận động cho chính mình vào những chức vụ khác về sau.

Như đã trình bày trong bài viết trước, hiện có 4 ứng cử viên đều thuộc đảng Dân Chủ đã chính thức tuyên bố ứng cử vào chiếc ghế sẽ trống của địa hạt dân biểu liên bang 46 tại California: Cựu thượng nghị sĩ tiểu bang Lou Correa, người tiền nhiệm của Lou Correa là cựu thượng nghị sĩ tiểu bang Joe Dunn, thị trưởng Garden Grove Bảo Nguyễn, và nghị viên thành phố Anaheim Jordan Brandman. Không có ai phía bên đảng Cộng Hòa đã tỏ ý muốn nhảy vào cuộc đua này, khi mà số cử tri đảng Dân Chủ nhiều hơn cử tri đảng Cộng Hòa đến gần 21% tỉ lệ khác biệt.

Theo phân tích của người viết, cũng như nhận định chung của các nhà quan sát chính trị tại quận Cam, thì chỉ có thể ông Lou Correa hay ông Joe Dunn với nhiều cơ hội thắng, hay sẽ về nhất, nhì vòng bầu cử sơ bộ vào tháng 6 năm 2016. Không cần biết tỉ lệ số phiếu sẽ được bao nhiêu, nhiều hay ít, nhưng 2 ứng cử viên về nhất, nhì sẽ phải tranh nhau ở vòng chung kết mùa tổng tuyển cử tháng 11 năm 2016. Lúc đó, người thắng mới thực sự đoạt chức dân biểu liên bang cho nhiệm kỳ hai năm từ 2017 - 2019. Nhưng các quan sát viên nghi ngờ lý do hai ông Bảo Nguyễn và Jordan Brandman ra tranh cử. Có thể họ có mục tiêu khác hơn là chiếc ghế dân biểu liên bang chăng?

Biết Mình Sẽ Thua

Thị Trưởng Bảo Nguyễn

Ghế dân biểu liên bang nặng ký lắm, tốn kém lắm. Trong quá khứ khi cựu dân biểu tiểu bang Văn Trần và bà dân biểu đương nhiệm Loretta Sanchez đối chọi nhau năm 2012, chi phí mỗi bên đã tốn hơn một triệu đô la. Cho dù lần này, hy vọng chiến thắng ghế dân biểu địa hạt 46 gần như chắc chắn thuộc về đảng Dân Chủ, nhưng nếu cả hai ông Lou Correa và Joe Dunn vào chung cuộc, có thể chi phí vận động của hai bên sẽ lên đến hơn bạc triệu dễ dàng.

Ông Lou Correa và ông Joe Dunn là những nhân vật chính trị nặng cân quyền lực trong đảng Dân Chủ tại cấp tiểu bang và tại quận Cam này. Địa hạt này là địa bàn dân cử của cộng đồng người Mỹ gốc Mễ nhiều hơn, cho nên ảnh hưởng lá phiếu cử tri người Mỹ gốc Việt chẳng thấm thía gì. Không có hy vọng nào chiếc ghế dân biểu này sẽ về tay một ứng cử viên gốc Việt. Nếu ảnh hưởng cử tri gốc Việt có đủ mạnh, hay có nhiều hy vọng cho người Việt thắng cử tại địa hạt này, thì có lẽ bà thượng nghị sĩ tiểu bang Janet Nguyễn hay các dân cử gốc Việt khác đã không bỏ cơ hội lần này.

Thị trưởng Bảo Nguyễn, như người viết đã phân tích và nhận định khả năng của ông đã từng tạo chiến thắng "ngựa về ngược", hay "upset" gây ngạc nhiên cho giới chính trị qua lần thắng cử năm 2014, là người vẫn biết đâu có thể tạo ngạc nhiên thêm lần nữa. Nhưng có lẽ cuộc tranh cử dân biểu liên bang là một con đường khá xa, khó có thể chiến thắng cho Bảo Nguyễn. Nhất là phải bầu cử đến hai lần, sơ bộ rồi mới vào tổng tuyển cử lần nữa. Cho dù ông Bảo Nguyễn có ảnh hưởng với giới nghiệp đoàn lao động tại quận Cam, hay chuyện ông nói được tiếng Tây Ban Nha,... nhưng để chiến thắng được cả hai Lou Correa hay Joe Dunn cũng khó vô cùng.

Về chính trị, dẫu biết đảng Dân Chủ đang muốn đánh bóng Bảo Nguyễn trở thành một ngôi sao chính trị tương lai, để sau này đối đầu với ngôi sao trẻ đang sáng của đảng Cộng Hòa quận Cam là bà Janet Nguyễn, nhưng đảng Dân Chủ không thể lựa chọn Bảo Nguyễn trên khỏi ông Lou Correa hay ông Joe Dunn. Chiếc ghế này, theo sự tính toán chính trị của đảng, với sự hậu thuẫn của chính bà Loretta Sanchez, chỉ muốn dành cho ông Lou rồi. Vấn đề, ông Joe Dunn cũng còn đủ khả năng để tạo sự cạnh tranh với ông Lou Correa. Dù Lou hay Joe, thì đảng Dân Chủ cũng đã bằng lòng.

Rỏ ràng ý đảng đã như thế. Chưa có ý đảng để đưa Bảo Nguyễn vào một ghế cấp liên bang. Có lẽ chính ngài thị trưởng cũng thâm tâm biết điều này. Vậy tại sao ông thị trưởng của chúng ta vẫn quyết định tham gia tranh cử?

Nghị Viên Jordan Brandman

Ông này cũng vậy, cơ hội của ông còn ít hơn cả ông Bảo Nguyễn, dù rằng thành phố Anaheim khá đông dân số và cử tri người Mỹ gốc Mễ. Nhưng ông Brandman chưa có tên tuổi sáng trong hàng ngũ chính trị quận Cam nói chung, và đảng Dân Chủ nói riêng. Thậm chí cử tri địa hạt 46 có thể biết về Bảo Nguyễn còn nhiều hơn biết về Jordan Brandman.

Cả hai ông này đều hiểu rỏ thế yếu và hy vọng rất xa vời của chính mình. Khó lắm để vượt vào vị trị nhất hay nhì, qua được Lou Correa hay Joe Dunn, dù là ở vòng bầu sơ bộ thôi. Bởi vì năm 2016 có bầu cử tổng thống, không phải như năm 2014 vừa qua. Cử tri sẽ đi bỏ phiếu đông hơn, kể cả vòng bầu sơ bộ tháng 6 tại California. Lần này cử tri cộng đồng người Mễ chắc sẽ có nhiều lý do động lực thúc đẩy họ đến phòng phiếu đông hơn, không nằm nhà như hồi năm 2014.

Cử tri gốc Mễ càng đi bầu cử đông phiếu, các ứng cử viên gốc Việt như ông Bảo Nguyễn tại địa hạt này càng ít hy vọng. Người Mỹ da trắng như Jordan Brandman càng ít hy vọng hơn nữa. Sự thật, có lẽ hai ông biết mình đang "leo núi cao"!

Tranh Cử Để Thử Vận May Mắn Và Đánh Bóng Tên

Cả hai ông Bảo Nguyễn và Jordan Brandman chắc khó mà thắng chức dân biểu liên bang cơ hội này.

Nhưng cả hai ông vẫn có thể tái ứng cử vào chiếc ghế thành phố mà mình đang đương nhiệm. Tháng 6 có thua, thì Bảo Nguyễn vẫn có thể nộp hồ sơ tái tranh cử cho chức thị trưởng Garden Grove. Còn ông Jordan Brandman vẫn có thể nộp hồ sơ tái tranh cử cho chức nghị viên thành phố Anaheim. Cơ hội tái đắc cử không khó lắm ở cấp thành phố.

Jordan Brandman có thể thua chức dân biểu liên bang vào tháng 6 năm 2016, nộp đơn tái tranh cử nghị viên thành phố Anaheim bầu cử vào tháng 11. Chừng đó, tạm đủ tạo cho mình một thanh danh chính trị rộng lớn hơn, có thể đủ tầm cở để tranh cử chức Giám sát viên địa hạt 4 vào tháng 6 năm 2018 hiện do Giám sát viên Shawn Nelson nắm giữ.

Nhưng hãy chú ý hơn trường hợp của thị trưởng Bảo Nguyễn...

Một điều chắc chắc, ông không muốn rớt ra ngoài vòng chính trị năm 2016. Thứ nhất, như đã nhận định phần trên, cho trường hợp xấu nhất có xảy ra thì ông Bảo Nguyễn vẫn luôn có cơ hội trở lại tranh ghế thị trưởng Garden Grove.

Người viết, đồng ý với những nhà quan sát chính trị khác tại Quận Cam, tình nghi tham vọng chính trị thật sự cho năm 2016 của ông Bảo Nguyễn cũng chưa hẳn là chức dân biểu liên bang. Có thể một ghế nào cao hơn chức thị trưởng thành phố, không cần thiết là dân biểu.

Vấn đề như thế này: Bảo Nguyễn nếu đến đầu tháng 3 năm 2016, thấy tình hình tranh cử của chiếc ghế dân biểu liên bang không thuận lợi, thì ông có đến ngày 11 tháng 3 là hạn chót để nộp hồ sơ ứng cử cho chức Giám sát viên Quận Cam địa hạt 1. Chức này bầu cử vào tháng 6. Tháng 6 có thua, thì còn ghế thị trưởng để chạy tiếp.

Cứ chụp lấy các cơ hội chính trị, thua keo này còn keo khác để bày binh tiếp. Những lần ứng cử như thế này, tuy cũng có những rủi ro chính trị có thể xảy đến vì các kẻ thù chính trị sẽ không bỏ lỡ những cơ hội tấn công vào từng khuyết điểm hay sai lầm chính trị của mình. Nhưng, sẽ ít nhiều giúp cho ông Bảo Nguyễn trở thành một tên tuổi quen thuộc hơn với cử tri. Xem như ông vận động tranh cử sớm hơn so với các ứng cử viên khác.

Cứ thử thời vận, may mắn thì làm quan lớn hơn. Không may mắn, thì cũng giúp tên mình quen thuộc nhiều hơn với các nhóm cử tri, cũng có lợi. Phải chăng đó là chiến lược tranh cử rất khôn ngoan của thị trưởng Bảo Nguyễn?

Nhưng có lẽ ông thị trưởng đang muốn nhắm đến, chính là chiếc ghế Giám sát viên Quận Cam địa hạt 1, hiện do luật sư Andrew Đỗ nắm giữ đương nhiệm.

Nhắm Vào Chiếc Ghế Giám sát viên Quận Cam?

Chiếc ghế giám sát viên Quận Cam địa hạt 1 hiện chỉ tạm thời cho Andrew Đỗ, vì ông chỉ thắng cuộc bầu cử đặc biệt hồi tháng Giêng vừa qua mà thôi. Ông Andrew Đỗ bắt buộc phải tái tranh cử vào tháng 6 năm 2016 tới, để có thể ngồi trọn nhiệm kỳ 4 năm. Vào giữa tháng 3 năm 2016, các ứng cử viên cho chức giám sát viên địa hạt 1 phải nộp hồ sơ ứng cử cho cuộc bầu cử chính thức vào tháng 6 (nhân dịp bầu cử sơ bộ tiểu bang, nhưng các chức vụ dân cử cấp Quận Hạt như Quận Cam sẽ là bầu cử chính thức, trừ phi người thắng không hội đủ 50% số phiếu thì sẽ bầu vòng nữa vào tháng 11).

Tại địa hạt 1 Quận Cam, cử tri gốc Việt đông hơn cử tri gốc Mễ. Địa hạt này xem như là địa bàn dân cử vững chắc của khối cử tri cộng đồng gốc Việt, nếu không có sự chia rẻ hay chia sẽ lá phiếu quá nhiều tạo thế lợi cho các ứng cử viên từ các cộng đồng sắc dân khác. Đây là chiến thắng chính trị, công lao của bà Janet Nguyễn đã đem về cho chính bà và cho cộng đồng người Việt,  khi chia lằn ranh giới địa hạt sau mùa thống kê dân số Census 2010.

Lần bầu cử đặc biệt tháng Giêng năm 2015, ông Andrew Đỗ với sự hậu thuẫn chính trị mạnh mẽ từ bà Janet Nguyễn và đảng bộ Cộng Hòa Quận Cam, đã chiến thắng khác biệt chỉ có 43 phiếu, thắng trong đường tơ kẻ tóc với thượng nghị sĩ tiểu bang vừa mãn nhiệm lúc đó là ông Lou Correa. Nhưng đó là bầu cử đặc biệt, số cử tri đi bầu chỉ có 22% trong tổng số cử tri địa hạt. Cử tri gốc Mễ đã không đi bỏ phiếu đông đủ, gây thất lợi cho ông Lou Correa.

Tháng 06 năm 2016, cử tri gốc Mễ chắc chắn sẽ đi bỏ phiếu đông hơn. Bởi vì sẽ có những tên như Hillary Clinton hay Bernie Sanders trên các lá phiếu, là sự kích động cho khối cử tri này. Chính những thế trận giàn binh của các ứng cử viên tổng thống sẽ đưa đẩy các khối cử tri các sắc tộc thiểu số đến phòng phiếu nhiều hơn, dù chỉ là bầu cử sơ bộ. Khối cử tri người Mỹ gốc La Tinh, tức cộng đồng Mỹ gốc Mễ, sẽ là khối cử tri được các ứng cử viên đảng Dân Chủ vận động mạnh nhất để đi bỏ phiếu.


Luật sư Andrew Đỗ (trái) tuyên thệ nhậm chức Giám Sát Viên Quận Cam Đại Hạt 1, ngày 3 Tháng 2, 2015, tại văn phòng vợ ông, bà Cheri Phạm (phải), Chánh Án Quận Cam.

Cử tri gốc Mễ hay Mỹ trắng đi bầu cử đông, không mấy có lợi cho ứng cử viên gốc Việt. Cứ như kinh nghiệm năm 2012 đã xảy ra, năm có bầu cử tổng thống, là năm không may mắn cho lắm với các ứng cử viên gốc Việt.

Đảng Dân Chủ muốn có người của đảng vào một ghế trong hội đồng giám sát quận Cam. Không có cơ hội nào dễ dàng hơn là ghế giám sát viên địa hạt 1. Vì địa hạt 2, 3, 4 và 5 càng khó hơn cho các ứng cử viên đảng Dân Chủ. Chức vụ giám sát viên không cần do đảng chọn ra. Tại địa hạt 1, tuy khối cử tri gốc Việt chiếm nhiều hơn cử tri gốc Mễ, nhưng chỉ chênh lệch một khoảng cách biệt nhỏ. Còn nếu tính theo cử tri đảng, thì cử tri đảng Dân Chủ lại đông hơn cử tri đảng Cộng Hòa đến hơn 12%.

Theo tính toán của đảng Dân Chủ quận Cam, thì với năm 2016 là năm bầu cử tổng thống, cử tri Dân Chủ và cử tri gốc La Tinh sẽ đi bỏ phiếu nhiều. Giám sát viên Andrew Đỗ vẫn chưa phải là một nhân vật có quyền lực hay thế đứng vững chắc trong chức vụ của ông hiện tại. Đảng Dân Chủ tin rằng họ có cơ hội để lấy ghế giám sát viên này vào năm 2016. Lúc ban đầu, họ hy vọng ông Lou Correa sẽ tranh cử lần nữa. Nhưng nay Lou Correa có lẽ sẽ về Hoa Thịnh Đốn thay cho bà Loretta Sanchez sau bầu cử 2016, khi ghế này thì ngon hơn nữa cho ông.

Andrew Đỗ sẽ gặp khó khăn để giữ cái ghế của mình. Dù sao ông vẫn còn mới, bất kể ông đã từng là chánh văn phòng hay quân sư cho Janet Nguyễn nhiều năm. Tin đồn trong đảng Cộng Hòa quận Cam rằng Andrew Đỗ không còn sự ủng hộ mạnh mẽ của thượng nghị sĩ tiểu bang Janet Nguyễn nữa, khi sự liên kết đồng minh chính trị giữa hai người đã không còn. Mất sự hậu thuẫn của Janet Nguyễn, thì giám sát viên Andrew Đỗ cũng mất đi một số ủng hộ về tài chính từ các đại gia đảng Cộng Hòa, chưa kể về ảnh hưởng chính trị trong đảng bộ quận Cam.

Mặc dù vị giám sát viên vẫn đang thực hiện các chương trình làm việc không thua khác gì bà Janet Nguyễn đã từng làm cho cư dân địa hạt, nhưng trong một cuộc bầu cử khó khăn như năm 2016 tới, thì yếu tố ảnh hưởng mạnh phe phái chính trị và hậu thuẫn của đảng là điều quan trọng. Andrew Đỗ không có ảnh hưởng mạnh như Janet Nguyễn đang có trong đảng bộ Cộng Hòa tại quận Cam và tại cấp tiểu bang. 

Năm 2016, chính ông Andrew Đỗ cũng còn phải lo chỉ huy chuyện tái tranh cử và gây quỹ tài chính cho phu nhân của mình là bà chánh án Cheri Phạm sẽ tái tranh cử ghế chánh án nhiệm kỳ sáu năm của tòa thượng thẩm quận Cam nữa. Chỉ riêng phần của ông, phải cần ít nhất 300,000 đô la, cộng thêm phần của bà chánh án, tổng chi dự trù phải cần khoảng 500,000 đô la chứ không ít. Số tiền quỹ vận động họ cần khá lớn, mà không thể đến từ cộng đồng Việt mà đủ. Thiếu sự ủng hộ của Janet Nguyễn, việc gây quỹ càng khó hơn cho giám sát viên Andrew Đỗ.

Cho nên Andrew Đỗ sẽ có khó khăn. Đó là cơ hội mà đảng Dân Chủ đang nhìn thấy.

Trừ phi có thêm những người gốc Việt thứ ba, thứ tư khác hơn, thì cuộc diện sẽ thay đổi tất cả. Nếu sự tiên đoán chúng tôi không sai, thì có lẽ sẽ có đông hơn 2 ứng cử viên gốc Việt, khi những viên chức dân cử đương nhiệm có thể sẽ chụp lấy cơ hội này như nghị viên Phát Bùi, thị trưởng Trí Tạ, hay nghị viên Chris Phan. Đây là những người có cơ hội cao để ứng cử chức giám sát viên. Vì sau năm 2016, mãi đến năm 2020 mới có bầu cử ghế giám sát viên địa hạt  lần nữa, nhưng lúc đó người nào đương nhiệm đã có 4 năm sẽ mạnh thế, khác hơn Andrew Đỗ chỉ mới có một năm tại chức lần này.

Cơ hội chức giám sát viên quận Cam mở rộng hơn vào năm 2016, trừ phi những nhân vật dân cử nêu trên không muốn đụng với Andrew Đỗ.

Nhưng cơ hội Bảo Nguyễn tranh cử chức vụ này, có lẽ sẽ là điều xảy ra. Bảo Nguyễn vẫn có thể thu hút lá phiếu cử tri gốc Việt, cho dù vài tổ chức trong cộng đồng Việt chống ông. Bảo Nguyễn có khả năng thu hút cử tri giới trẻ, tập thể sinh viên và thế hệ Việt lớn lên tại Mỹ, nhất là sau khi ông Andrew Đỗ đứng sau lưng một đơn vị cộng đồng đươc xem là đồng minh với ông, để tổ chức một hội chợ Tết khác cạnh tranh với hội chợ Tết truyền thống nhiều năm của tổng hội sinh viên miền Nam California.

Bảo Nguyễn sẽ thu hút cử tri đảng Dân Chủ và cử tri gốc Mễ nếu không có ứng cử viên gốc Mễ nào khác hơn cùng đảng tranh cử ghế giám sát viên. Bảo Nguyễn sẽ được đảng Dân Chủ đánh bóng tạo hình ảnh ông với các ứng cử viên tổng thống sáng giá của đảng Dân Chủ như bà Hillary Clinton, để thu hút phiếu khối cử tri này. Đảng Dân Chủ không có ngôi sao chính trị gốc Việt nào sáng hơn ngôi sao Bảo Nguyễn, mà người này hội đủ điều kiện để trở thành một ứng cử viên có thước tấc đối đầu với Andrew Đỗ.

Hơn nữa, hy vọng của Bảo Nguyễn tranh cử chiếc ghế giám sát viên sẽ nhiều cơ may hơn là nhắm vào chiếc ghế dân biểu liên bang.

Kết

Nhưng từ đây cho đến tháng 3 ngày nộp đơn ứng cử chức giám sát viên, thì Bảo Nguyễn có nhiều cơ hội vận động tranh cử cho chính mình, qua vai trò ứng cử viên chức vụ dân biểu liên bang địa hạt 46. Thay vì tấn công nhau người cùng một đảng, các ứng cử viên đảng Dân Chủ như Lou Correa hay Joe Dunn hay Jordan Brandman sẽ làm như vô tình giúp đánh bóng tên tuổi Bảo Nguyễn sáng hơn với khối cử tri tại thành phố Santa Ana, cử tri đảng Dân Chủ, và cử tri người gốc Mễ.

Đảng Dân Chủ tại quận Cam sẽ khuyến khích cơ hội cho Bảo Nguyễn. Không chừng những gì đang dàn dựng hôm nay trong bối cảnh chính trị mà Bảo Nguyễn tranh cử ở ghế dân biểu liên bang, biết đâu chỉ là một chiến lược dùng để tạo cơ hội cho tên tuổi của Bảo Nguyễn sớm hơn, thay vì đợi đến mùa xuân năm 2016 mới bắt đầu.

Đòn chính trị độc chiêu của đảng hay của vị thị trưởng trẻ tuổi này?

Một mũi tên bắn hai mục tiêu.

Tháng Sáu sang năm, nếu rủi thời vận chính trị chưa đến được cho thị trưởng Bảo Nguyễn chức giám sát viên hay chức dân biểu liên bang, thì ông vẫn còn đủ thời gian nộp đơn xin tái tranh cử chức vụ mà ông đã thắng, gây "sốc hàng" năm 2014: trở về ghế thị trưởng Garden Grove.

Ai đánh giá thấp khả năng chính trị với tầm nhìn xa, chiến lược rộng của Bảo Nguyễn thì nên xem lại!

Hồ Văn Xuân Nhi

http://songnews.net/p105a1871/bao-nguyen-tranh-chuc-dan-bieu-hay-tam-nhin-chuc-giam-sat-vien-quan-cam